Binlerce yıldır Anadolu’nun en önemli kültürü ve sanat eserleri arasında kalan halılar günümüzde halen dokunmaktadır. Anadolu’nun her bir köşesinde geçmişten gelen desenler ile dokunan halılar günümüzde klasik halini korumaktadır. Öyle ki dünyanın her bir yerinden beğeni alan desenleri binlerce ilmek ile ortaya çıkarılmaktadır. Söz konusu halı olunca Kapadokya el yapımı konusunda ünlüdür. Başta Nevşehir’in Avanos ilçesi olmak üzere Kayseri, Aksaray ile Niğde günümüzde halen el dokuması halı üretimi yapmaktadır. Özellikle Avanos’ta erkekler çanak ve çömlek yaparken bayanlarda yaşadıkları hüzünleri, sevinçlerini ve mutluluklarını halılara dökmektedir. Bu sayede el dokuması halılar değer kazanmaktadır.

Bölgede onlarca halı ve kilim mağazası bulunmaktadır. Burada önemli olan el işlemeciliği ürün yelpazesinin genişliğidir. Böylelikle mağazalar kendisine listenin ilk sıralarında yer bulmaktadır. Özellikle Kapadokya’da başlıca halı mağazaları şunlardır.

Göreme merkezinde bulunan Sultan Halı büyüklüğü ve desen çeşitleri ile sizleri etkileyen halı ve kilimleri sergilemektedir. Bölgenin desenlerinin yanı sıra Anadolu’ya özgü renklere sahip ürünlerin hepsinin hikayesi bir başkadır. Bu hikayeler başlı başına halıların alım nedeni olabilmektedir.Bölgede binlerce yıl önce hüküm süren Anadolu Selçuklularının renk ve motifleri göz kamaştırıcı güzelliklere sahiptir. Öyle ki geniş bordür ile iri küfi yazılar karakteristik özellik kazandırmaktadır. Renklerin ve desenlerin birbiri ile kompozisyonu, uyumu kendisini gösterir. Aynı zamanda aynı renklerde atılan ilmeklerin farklı tonlarının bir arada toplanması ahenk içindeki uyumu göstermektedir. Böylelikle Kapadokya’ya özgü halıların özellikle hikayeleri uzak doğu ülkelerinden gelen turistlerin gözdesi olmaktadır. Zira ABD ve Kanada ile Avusturalya’dan gelen ziyaretçilerin en çok rağbet gösterdiği halılar olmaktadır.

Kapadokya’da işlenen ve üretilen halı ile kilimler sadece bu bölgenin sanat eserleri değildir. Zira Türk kültürünü ve halı sanatını yansıtan ürünler burada talep görmektedir. Bu çerçevede Sultan Halı geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Aynı zamanda 1989 yılından bu yana faaliyet göstermektedir. 25 yıldır aynı adreste halı sektöründe bulunan firmadan bahsetmek mümkündür. Türk kültürünü yabancı müşterilere en iyi şekliyle tanıttığını belirtmek gerekir. Sultan Halı Mağazası bölgenin en önemli halı ve kilim çeşitlerine sahiptir. Zengin içeriği ile Kapadokya halı fotoğraf imkanları mağazanın internet sitesinden incelenebilmektedir. Öyle ki buradaki görsel ayrı bir zenginlik verdiği gibi Türk Kültürünü tüm dünyaya yansıtmaktadır.

Avanos, Ürgüp ve Göreme bölgesinde uzun uğraş ve emekler sonucu işlenen ve meydana gelen halı ve kilimlerin satışında bir çok mağaza bulunmaktadır. Öyle ki her halının ve kilimin dokuması, desenleri kendileri hakkında bilgi vermektedir. Bu sayede halıların üzerinde gördüğünüz desenler ile motiflerin anlamları önem kazanmaktadır. Bölgede halı ve kilim dokuması binlerce yıllık geçmişe sahiptir. Ancak Kervan Carpet & Kilim yaklaşık 25 yıldır bölgede Türk halı işlemeciliğini sergileyen bir mağazadır.

Burada göreceğiniz ürün yelpazesi ile içinize yumuşak bir dokunuş yapacak halılar büyük emekler sonucu ortaya çıkmıştır. Bu sebeple hem pahada da hem manen değerli olan halıları kullanmaya kıyamayacağınız kadar güzeldir. Halı işlemeciliğinde Anadolu sanatının ilk örnekleri içerisinde 13 ncü yüzyılda Aksaray’da dokunduğu bilinmektedir. Öyle ki halı dokumacılığının en parlak dönemi bu zaman sürecinde yapılmıştır ve günümüzde halen bu önemini korumaktadır.

Yerleşik hayata geçilmesi ve hayvanların evcilleştirilmesi süreci dokumacılık sanatını geliştirmiştir. Öyle ki dokuma sanatı kamış, bitki lifleri ve sazlıklarla yapılmıştır. Bu sayede hasır dokuma ortaya çıkmış ve zamanla düz dokuma ilmikler ile ortaya çıkmıştır. Günümüzde halen ilmikle dokuma yapılan el işçiliği halılar uzun süreler kullanılabilen değerler taşımaktadır.

Bölgeye ziyarete gelen yabancı turistlerin en büyük zevklerinden biri el işlemeciliği halılardır. Bu sayede ziyarete gelenler için sergilenmesi ve tanıtılması önem kazanmaktadır.  Bu çerçevede en güzel halı ve kilim seçenekleri ile desenlerine sahip ürünler Alaturca Carpet ile Uçhisar’daki mağazasında sergilenmektedir. Öyle ki  yabancı turistler halılara sanat gözüyle bakmakta ve içten bir saygı duymaktadırlar. Böylelikle paha biçilemeyen Kapadokya halıları ile nadir emekleri hayran gözlerle incelenmektedir.

Avanos’ta yöre kadınlarının emekleri ile dokunan halıların özel olarak sergilenmesi ve satışının yapıldığı yerlerden biri Bazaar 54’tür. Özellikle uzak doğu ülkelerinden gelen kişilerin rağbet gösterdiği Avanos halıları buradan Kanada, Çin ve Latin Amerika gibi ülkelere gönderilmektedir. Öyle ki ihtiyaç olması nedeniyle dokunan halılar günümüzde bu özelliğinden çok uzaktadır. Gereksinim ihtiyacından çok gelişmesi ve zengin bir duruma geçmesi daha çok insanların yaşam stilleri ve sanatsal olarak bir anlamda kimlik oluşturmuştur.

Kapadokya geleneksel halı ve kilim mağazalarının içerisindeki aura herkesi kendisinden geçirir güzelliklere sahip olmaktadır. Bu anlamda harika bir atmosfer ile sizleri karşılayan Hakan Halı Kilim ilk etapta müze görünümüne sahiptir. Bölgede görmeniz gereken halı mağazalarından biri olan yer küçük ama şirin olduğu kadar geniş ürün yelpazesine sahiptir. Misafirlerini çok nazik karşılayan bir çalışma disiplinine sahip olan mağaza aynı zamanda benzersiz ahşap işçiliklerini de sunmaktadır. Göreme ilçesinde bulunan mağaza kısa süreliğine uğrayabileceğiniz nadide yerlerdendir.

Merkezi Nevşehir Bilaleroğlu Caddesi’nde bulunan kilim ve halı mağazasında yapılan sunumlarda en önemli özellik sabırla yapılan açıklamalar. Öyle ki bu durum mağazaya gelen kişileri şaşırtmakla kalmamaktadır. Bitkisel ürünlerden elde edilen doğal renklendirmeler ile üretilen el işlemeciliği halı ve kilim dokumalarının birçok çeşidini burada görebilirsiniz. Fiyat açısından uygun bir mağaza olduğundan bahsetmek mümkündür.

Yeni dokunan halılar olduğu kadar çok geçmiş yıllardan beri halen sağlam olarak günümüze gelen antika halıları bulacağınız yerlerden biri La Maison du Kilim Mağazasıdır. Halı ve kilim sanatının geçmişi ile bir çok örneğinin hikayesini dinleyeceğiniz mağaza geniş bir ürün seçenekleri sunmaktadır. Mağazayı ziyaretiniz ile illa bir halı veya kilim almanız gerekmemektedir. Burada sizlere en iyi haliyle Kapadokya halıları ve kilimleri hakkında sunular verilmektedir. Nevşehir 3 Kesek Meydanı’ndaki mağaza ziyaret edilmesi gereken yerlerden biri olarak gösterilebilir. 

Kuruluşundaki amacı halı mağazası olmak olan Kapadokya Halı Han 450 yıllık geçmişe sahip bir binada açılmıştır. Buraya özellikle yabancı turistlerin ilgi gösterdiğini bu ilgi sonrası da mağazanın fotoğraf stüdyosuna dönüştüğünü belirtmek yanlış olmayacaktır. Göreme merkezindeki 450 yıllık Belediye Hanı restore edildikten sonra bölgenin dokusuna uygun halı ve kilim mağazası haline getirildi. Hanın duvar ve tabanı tamamen eskiden dokunmuş halılar ile kaplanmış durumdadır. Bu yüzden özellikle Anadolu motiflerinin zengin içeriğine sahip han görülmesi gereken yerlerden biridir.

El işlemeciliğinin değeri ile butik bir halı mağazasını fabrikasyon haline getiren Dinarsu makineler ile üretilen halıların satışını yapmaktadır. Fabrikanın kuruluşu 1955 yılına kadar uzanmaktadır. Burada bölgenin el dokuması halılarındaki desen ve motifleri fabrikalarda makine dokumalarının yolu açılmıştır. Böylelikle Dinarsu bir anlamda Kapadokya  halılarının fiyatlarını aşağılara çekmiştir. Bu durum halıları herkesin alabilmesinin yolunu açmıştır. Zira el işlemeciliği ile ortaya çıkarılan bir halının dokunması yaklaşık 1 yıl gibi bir süre almaktadır. Böylelikle bir kişinin bir yılı bu halıya harcanan emektir. Bu emeğin karşılığı ise maddi olarak değerlendirildiğinde çok daha az rakamlara tekabül etmektedir. Bir el işlemeciliği ile dokuması kadar değeri olmayabilir ancak ekonomik ve bütçeniz açısından incelenmesinde fayda olan ürünlerdir.

Binlerce yıldır Kapadokya onlarca medeniyetin yaşamlarına sırdaş olmuştur. Bu anlamda yaşadıklarını bölgenin tarihi dokusu ile aktarmaya çalışan bölgede kızlar geçmişte halı dokurken erkeklerde çanak yapardı. Bu durum Kapadokya’da halen sürdürülen bir gelenek haline gelmiştir. Bölgedeki rivayetler binlerce yıl öncesi de halı dokumasında kızların çok küçük yaşlarda işe başladığı ve kendi evinin halılarını dokuduğu söylenmektedir. Günümüzde de halen çeyizi için halı dokuyan genç kızlarımız bulunmaktadır. Yıllardır aynı dokuma ile üretile halılar Anadolu’nun en iyi halılarının ortaya çıkmasında tecrübe sahibi edinmiştir.

Ekonomik açıdan ev bütçesine destekte bulunmak isteyen ev hanımları aynı zamanda mahallede kurdukları tezgahlarda halı dokuması yaparlardı. Böylelikle ortaya çıkan halı satılır ve geliri halının dokunmasında emeği çıkan kişiler arasında paylaşılırmış. Ancak bu halıların ortaya çıkması çeyizlik halılarda olduğu gibi incelik taşımazmış. Bu günümüzde kısmi olarak devam etmektedir. Hatta konuyu sanata çeviren hanımlar bölgede uzun çalışmalar sonrası halıları ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca Kapadokya halı fiyatları el dokuması olduğu için beklentilerinin üzerinde olabilmektedir.

Halı üretiminde el işçiliğinin adresi özellikle Avanos diyebiliriz. Ancak Kapadokya bölgesi olarak Ürgüp ile birlikte en güzel el işçiliği örnekleri buradan çıkmaktadır. Öyle ki bölgede medeniyet süren Bizans döneminden bu zamana kadar halı dokumacılığı önemli aşamalar kaydetmiştir. Özellikle 1700’lü yıllarda Avanos ile Ürgüp halı dokumacılığında, Gülşehir ile kaplıca kendi Kozaklı kilim dokumacılığında kendisini göstermiştir. Öyle ki Osmanlı döneminde halı ile kilim dokuması ve pazarı İngilizlerin eline geçmiştir. Dolayısıyla Kapadokya’da bulunan tezgahlar İngiliz tüccarlar için dokuma yapmışlardır. Bölgede dokunan halı ve kilimler 1950’li yıllara kadar büyük şehirlere İngilizlerce satılmış ancak 1960’lı yıllar itibariyle perakende halı satışları bölgede kendisini göstermiştir.

1960’lı yıllar sonrası el işçiliğinin bir kenara bırakılarak gelişen sanayi ile birlikte fabrikalara geçen halı ve kilim dokumacılığından bahsetmek mümkündür. Ancak günümüzde halen Anadolu’ya ve Kapadokya’ya has desenler halen bölgenin hanımları tarafından bin bir emek verilerek dokunmaktadır. Böylelikle el işçiliği dokuma halı ve kilim maddi ve manevi açıdan çok değerli olmaktadır.

Kapadokya yurt dışından her yıl milyonlarca ziyaretçi çeken kilit bir bölgedir. Bu anlamda buraya gelen yabancı turistler bölgenin halılarına yoğun ilgi göstermektedir. Böylelikle ülkesine ve evine halı götürmek isteyen kişiler için daha küçük ebatlarda halılar üretilmiştir. Bu sayede kolay taşıma şekline bürünen halıların yanında kilim, divan örtüleri, yastıklar ve seccadeler dokunmaya başlanmıştır. Mağazalar ve çeşitleri ile desenlerinin verdiği hikayeler bir anlamda Kapadokya halı müzesi özelliği taşımaktadır.

Halı dokumacılığında kullanılan pamuk ve yün iplikler kadar bunların renkleri önem kazanmaktadır. Öyle ki halı dokumacılığında kullanılan renklerin bitkisel ürünlerden elde edilen renkler ile yapılması tercih nedenidir. Bu aşamada doğal renkler ise bitkiler, hayvanlar ve minerallerden elde edilmektedir. Kapadokya bu anlamda renklendirme amaçlı olarak kullanacağınız bitki çeşitlerine sahiptir. Yüzyıllar önce keşfedilen bitkilerden boyama tekniği halen kullanılmaktadır. Örneğin kırmızı renklerin elde edilmesi için haşhaş. Vişne, kızıl kök, nar kabuğu, gül kökleri, koçnil böcekleri kullanılmaktadır. Mavi rengin elde edilmesinde ise patlıcan kabuğu, indigo ve kabolt mineralleri tercih edilir. Sarı renklerin oluşmasında ise limon ve nar kabuğu, saran, kayısı yaprağı, söğüt, aspir yaprakları kullanılmaktadır.

Halı dokumacılığında renkler önemlidir. Bu renkler içerisinde canlı tonları ile portakal rengi önem arz eder. Bu rengin oluşmasında ise erik ağacının kabuğu, söğüt yaprakları, cehri, çim kökleri, nar kabuğu gibi ürünler kullanılmaktadır. Yeşil renk elde etmek için ise zeytin ağacı yaprakları,  indigo mavisi, ceviz kabuğu gibi bitkiler ön plana çıkar.

Bölgede yetiştirilen ipek üretimi halı dokumasına da yansımaktadır. Burada özellikle üretilen ipeklerin bitkisel kök boyama işlemleri halıların öyküsünün başlangıcı olmaktadır. İpeğin üretimi, renklendirilmesi ile halı haline gelmesindeki süreç canlı olarak ziyaret eden turistlere gösterilmektedir. Kapadokya halılarının hikâyesi turistlerin ilgisini çekmekte ve aynı zamanda ürün satışları gerçekleştirilmektedir.

Bölgede görebileceğiniz birçok mağaza halen el dokuması halıların yaşatılmasına çaba göstermektedir. Kapadokya halıları daha çok yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Türk kültürünün binlerce yıllık geçmişi ile günümüzün desenlerinin harmanlandığı el dokuması halılar ülke ekonomisi açısından önemlidir. Özellikle Avanos ile Ürgüp’te dokunan Kapadokya halı çeşitleri birçok dünya ülkesindeki yerini almıştır.